Zatarcie skazania

Zatarcie skazania w prawie polskim

Zatarcie skazania to instytucja prawa karnego, której celem jest umożliwienie osobom skazanym zatarcia śladów skazania w rejestrach po spełnieniu określonych warunków. W prawie polskim instytucja ta reguluje, w jaki sposób i po jakim czasie informacja o skazaniu może zostać usunięta z Krajowego Rejestru Karnego (KRK), co pozwala na traktowanie osoby, której wyrok został zatarty, tak jakby nie była skazana. W praktyce oznacza to przywrócenie pełni praw obywatelskich oraz brak ograniczeń wynikających z posiadania przeszłości kryminalnej.

Podstawa prawna

Zatarcie skazania w polskim systemie prawnym reguluje Kodeks karny (KK), a dokładnie jego artykuły od 106 do 108. Zgodnie z nimi, zatarcie skazania następuje z mocy prawa po upływie określonego czasu od wykonania lub darowania kary, albo od momentu przedawnienia jej wykonania.

Warunki zatarcia skazania

Warunki zatarcia skazania zależą od rodzaju popełnionego przestępstwa, wymiaru kary oraz innych okoliczności. Istnieją różne terminy zatarcia skazania, które różnią się w zależności od rodzaju i wymiaru kary:

1. Skazanie na karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 3 lat: zatarcie następuje po upływie 5 lat od wykonania kary, jej darowania lub przedawnienia jej wykonania.
2. Skazanie na karę pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata: zatarcie skazania następuje po upływie 10 lat od wykonania kary, jej darowania lub przedawnienia.
3. Skazanie na karę dożywotniego pozbawienia wolności: w przypadku tej kary nie jest możliwe zatarcie skazania.
4. Skazanie za przestępstwo z art. 197 § 3 lub 4 KK (zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem lub zgwałcenie małoletniego): w takich przypadkach również zatarcie skazania jest wykluczone.

Ponadto, w przypadku, gdy skazanie dotyczyło przestępstw o niskim stopniu szkodliwości społecznej lub skazany zachowywał się wzorowo po odbyciu kary, sąd może skrócić okres zatarcia skazania na wniosek osoby skazanej.

Skutki zatarcia skazania

Po zatarciu skazania osoba traktowana jest, jakby nigdy nie była skazana, co wiąże się z szeregiem korzyści:

1. Rejestr karny: Z chwilą zatarcia skazania wpis o wyroku skazującym zostaje usunięty z Krajowego Rejestru Karnego (KRK).
2. Prawo pracy: Osoba, której skazanie zostało zatarte, może legalnie oświadczyć, że nie była karana. Ma to szczególne znaczenie przy ubieganiu się o pracę, zwłaszcza na stanowiskach wymagających niekaralności.
3. Prawo do pełnienia funkcji publicznych: Zatarcie skazania przywraca prawo do pełnienia funkcji publicznych, które mogły zostać ograniczone w wyniku wyroku skazującego.
4. Pełnia praw obywatelskich: Osoba, której skazanie zostało zatarte, odzyskuje pełnię praw obywatelskich, takich jak prawo wyborcze czy prawo do kandydowania na urzędy publiczne.

Wyjątki i ograniczenia

Warto jednak pamiętać, że zatarcie skazania nie zawsze jest automatyczne. W niektórych przypadkach konieczne może być złożenie wniosku do sądu. Ponadto, nie każde skazanie podlega zatarciu – szczególnie poważne przestępstwa, takie jak dożywotnie pozbawienie wolności czy zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem, wyłączają możliwość skorzystania z tej instytucji.

Istnieje również możliwość tzw. zatarcia warunkowego, które może nastąpić po zakończeniu okresu próby w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary, o ile skazany nie popełnił w tym czasie kolejnych przestępstw.

Podsumowanie

Zatarcie skazania w prawie polskim to ważna instytucja dająca osobom skazanym szansę na „czystą kartę” po odbyciu kary i przejściu odpowiedniego okresu karencji. Dzięki niej możliwe jest pełne uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym, bez obciążeń związanych z przeszłością kryminalną. Zatarcie skazania odgrywa kluczową rolę w resocjalizacji oraz reintegracji osób skazanych z resztą społeczeństwa.

Kancelaria adwokacka Damiana Grabarskiego prowadzi tego rodzaju postępowania. Na spotkaniu z klientem omawiane są szczegóły sprawy, ze wskazaniem jakie dokumenty i czynności są wymagane dla prawidłowego przebiegu sprawy.

Adwokat Łódź, Zgierz – sprawy karne, postępowanie karne