OZSS to skrót od Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych.
Art. 278 k.p.c. stanowi, iż „w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii”.
Opinia OZSS jest niczym innym jak opinią psychologów i pedagogów wydawaną celem ustalenia np. relacji dziecka z rodzicami, możliwości wychowawczych rodziców, podejścia rodziców względem dziecka i siebie, umiejętności rozgraniczenia życia prywatnego i zawodowego z obowiązkami i uprawnieniami rodzicielskimi, dobra dziecka, sposobu wykonywania kontaktów itd.
Tzw. OZSS pojawia się głównie w postępowaniach sądowych o charakterze rodzinnym. Może być to postępowanie rozwodowe, o ustalenie kontaktów rodzica z dziećmi, ustalenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej. Opinia OZSS oczywiście nie będzie mieć zastosowania w sprawach, w których nie ma konfliktu pomiędzy stronami
Osobiście uważam, że opinia biegłych z OZSS w sprawach związanych z władzą rodzicielską nie ma absolutnie żadnego sensu jednak z doświadczenia można powiedzieć, że sądy rejonowe np. w Zgierzu mają podejście odmienne.
Opinia OZSS jest jednym z dowodów w sprawie. Teoretycznie jest to dowód stojący na równi z przesłuchaniem świadków i stron, jednak w praktyce to właśnie od opinii OZSS (obok stanowiska dziecka) zależy najwięcej – na jej podstawie sąd w praktyce oprze wydawane orzeczenie.
O wydanie opinii OZSS należy zawnioskować – aczkolwiek sądy kierują rodziny do badania również z urzędu.
Sąd po wydaniu postanowienia w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii OZSS kieruje sprawę do najbliższego stronom ośrodka (np. w Łodzi czy Częstochowie). Ośrodek kontaktuje się z rodzicami podając możliwe do wykorzystania daty wraz z informacją o czynnościach, które należy wykonać.
Tak jak napisałem opinia OZSS jest niezwykle istotnym dowodem w sprawie. Zdecydowanie warto się do niej przygotować, jak również poinformować dziecko, czego może się spodziewać.
Metodologia przeprowadzenia badań zależy od samego ośrodka i biegłych. Mogą być to rozmowy w 4 oczy, zabawa z dzieckiem, obserwacja zachowania rodziców itp. Osoby biorące w nim udział otrzymają szczegółowe informacje o przebiegu badania, a także dalszych etapach. Biegli dodatkowo badają akta sprawy i informacje, które strony przedstawiały sądowi. Jeśli w sprawie został zrobiony wywiad środowiskowy i sąsiedzki, biegli również poddają go analizie.
Przygotowanie do badań będzie zależne od charakteru osoby. Najistotniejszym jest to aby nie poddawać się stresowi i emocjom. Należy zachowywać się w sposób naturalny, nie denerwować się. Podczas wywiadu osoba badana powinna mówić w sposób spokojny, jasny, bez pośpiechu. Agresywne zachowanie – również względem drugiego z rodziców – jest absolutnie niewskazane.
Po otrzymaniu opinii każda ze stron będzie mieć termin na zapoznanie się z jej treścią i ustosunkowanie się, wraz z kolejnymi wnioskami dowodowymi. O ile kolejna opinia jest akceptowana przez sądy rzadko, tak strony mogą wnosić o uzupełnienie już tej wydanej – w formie ustnej lub pisemnej. Zarzuty do opinii należy sformułować bardzo konkretnie tak aby sąd rozumiał jakie mam zastrzeżenia.